Bugünlerde hukuk gündemini 8. Yargı paketi meşgul etmektedir. Taslak komisyona sunulmuş olup, taslağın 20 Şubat’ta meclise görüşülmesi beklenmektedir.
Peki, bu taslak, hukuk dünyasında ne yenilikler getirmektedir? Bu yazıda 8. Yargı paketinde öngörülen önemli düzenlemelere değineceğim.
Makul Sürede Bitmeden Davalar
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesinin ülkemizde uzun süren yargılamalar konusunda sistemsel sorun olduğundan bahsetmesi sonrasında, pakette makul sürede görülemeyen dava ve işler konusunda da bir yenilik getirilmektedir. Bu konuda bir tazminat komisyonu kurulması planlanmaktadır.
Önceden bu konuda yapılan başvurular, Anayasa Mahkemesine yapılmaktaydı ve mahkemede bu konuda bir yığılma meydana gelmiştir. Bu paket yasalaşırsa, artık bu başvurular Anayasa Mahkemesine değil, yeni kurulan Tazminat Komisyonuna yapılacaktır.
Hükümlülerin Vesayet Altına Alınması Hükümleri Değiştiriliyor
Bilindiği üzere mahkemece 1 yıldan daha fazla hapis cezasına mahkum edilmiş hükümlülerin infaz süresi boyunca vesayet altına alınması gerekmektedir. Anayasa Mahkemesinin ilgili hükümde iptal kararı sonrasında değişiklik yapılarak; cezanın infazı için ceza infaz kurumunda bulunan her ergin hükümlünün, isteği üzerine kısıtlanabileceği veya kendisine kayyım atanabileceği düzenlenmiştir. Hükümlünün toplam beş yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezası varsa ve bu cezanın infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin bir kişi ise; isteği bulunmasa bile, kişiliğinin veya malvarlığının korunması bakımından gerekli görülmesi halinde kısıtlanabileceği belirtilmiştir. Buna göre, 5 yıldan az hapis cezası alan hükümlüler kendileri istemedikçe, vesayet altına alınamayacaklardır.
Adli Para Cezaları Yükseltiliyor
Taslakta, adli para cezalarına ilişkin de değişiklikler bulunmaktadır. Buna göre mahkemelerce hükmedilecek adli para cezalarında uygulanacak olan bir günlük adli para cezası alt tutarı 20 liradan 100 liraya, üst tutarı ise 100 liradan 500 liraya yükseltilecek. Bu düzenleme, 1 Haziran 2024’te yürürlüğe girecek.
Örgüt Adına Suç İşleme Fiili, Ayrı Bir Suç Olarak Düzenleniyor
Anayasa Mahkemesi, 26 Eylül 2023 tarihinde Ceza Kanunu md. 220’de yer alan “"Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca örgüte üye olmak suçundan da cezalandırılır. Örgüte üye olmak suçundan dolayı verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir. Bu fıkra hükmü sadece silahlı örgütler hakkında uygulanır" şeklindeki hükmü iptal etmişti. Buna karşılık yeni pakette, benzer bir düzenleme yapılarak terör örgütü adına suç işleme fiili, ayrı bir suç olarak düzenlenmiştir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına Karşı İstinaf Yolu Açılıyor
2 yıldan daha az hapis cezası verildiğinde, diğer şartlar da sağlanıyorsa kişinin talebi üzerinden sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmekte ve kişi 5 yıl içinde yeni bir kasıtlı suç işlemediği takdirde bu hüküm ortadan kalkmaktaydı. Ancak hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı istinaf yolu bulunmamaktaydı. Anayasa Mahkemesi bu konuda da çeşitli iptal kararları vermiştir.
Bunun üzerine bu alanda da yeni düzenleme yapılmış ve kişinin açıkça ret talebi olmadığında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebileceği ve bu kararın da istinaf yoluna tabi olacağı düzenlenmiştir.
İstinaf, Temyiz Süreleri gibi Süreler 2 Hafta olarak düzenleniyor
Hukukumuzda farklı farklı birçok başvuru süresi bulunmakta, bu sürelerin farklılığı kafa karıştırmaktadır. Buna ilişkin taslakta, neredeyse bütün sürelerin 2 hafta olarak düzenlenmesi de belirtilmiştir.
Taslakta öne çıkan yenilikler bunlar olup, daha birçok yenilik bulunmaktadır. Bu yeniliklerin ve değişikliklerin sorunların çözümünde ne kadar etkili olacağını ise zaman gösterecektir.
Saygılarımla.
Yıldıray ÇIVGIN
